buse

TEKTONİĞİN VE İKLİMLERİN ROLÜ
Kıtalar ve sular altındaki topraklar başlangıçta aynı bütünün parçalarını oluşturuyorlardı; ama jeolojik zamanlar esnasında yer kabuğunun hareketleri (tektonik) sonucunda bu bütün parçalandı ve kıtalar oluştu. Bu büyük yer hareketlerinin Afrika’daki tanıklarından biri de, kıtanın doğusunu, Kızıldeniz’den Transvaal’e dek adeta bir ustura gibi kesen Rift Vadisi’dir. Profesör Yves Coppens’in «Doğu Kıyısının Hikâyesi» (East Side Story) kuramına göre, bu vadinin oluşumu, Doğu Afrika’daki iklim özelliklerinde değişimlere yol açmıştır. Bu hareketlerin ilk belirtileri 18 milyon yıl önce, Afrika’nın doğusunda prokonsüllerin yaşadıkları çağda kendilerini hissettirmeye başlamışlardı; ama hareketin yeniden hızlanıp derin bir yırtık oluşturması, 7 veya 8 milyon yıl sürdü. Bu fay kırığının oluşumuna bağlı olarak Rift’in kıyıları yükseldi: özellikle, Rift’in batısının doğu kıyısı, günümüzde 5 000 metreyi aşan Ay Dağları’nın (Ruvvenzori Dağları) oluşmalarına yol açacaktır.



Prokonsüllerin ardılları, fay kırığının doğusunda ve batısında yavaş yavaş birbirlerinden soyutlandılar. Yer kırığının oluşması ve buna bağlı olarak batı kıyısının yükselmesi, bölge ikliminin evrim geçirmesine ve buna bağlı olarak da ekolojik dengelerin değişmesine yol açtı: Uganda’nın batısına oldukça önemli yoğunlukta bir yağmur seti yavaş yavaş yerleşirken, bunun sonucunda da, Rift’in doğusunda belirgin bir kuraklık başladı. O zaman, primatların yeni bir türü olan australopitekus ortaya çıktı: bunun, insan familyasından veya insansılardan olduğuna kesin gözüyle bakılabilir.