Aslında ilk bakışta çoğumuzun yadırgayacağı bir yazı başlığı seçtiğimi itiraf etmeliyim. Ancak meslek hayatımda çok sık karşılaştığım bir sorudur ‘’En hızlı şekilde nasıl boşanabilirim?’’. Üstelik evlilik birliğini sonlandırmak ve boşanmak isteyen çiftlerin yahut bireylerin gelir düzeyleri, eğitim düzeyleri ve toplumdaki sosyal statüleri bu kelime öbeğinin kullanımında herhangi bir farklılık oluşturmamaktadır.
Birbirinden bağımsız kimseler sanki anlaşmışcasına aynı soru öbeğini kullanmaktadırlar. Hukuken gerekli şartların oluşmadığı ve sürecin biraz daha uzun olacağı şeklinde hukuki kanaat belirttiğim durumlarda, kişiler kimi zaman kendilerine yakın görüp benimsedikleri, toplumda rol model olan ünlüleri, sanatçıları örnek olarak göstererek ‘’Ama onlar 3 günde boşandı.’’ şeklinde sitemde dahi bulunmaktadır.
İşte bu nedenle, köşemde bu hafta ‘"Hangi hukuki şartların gerçekleşmesi ile en hızlı şekilde boşanılabilir?" sorusuna yanıt arayacağız, aklımızdaki soru işaretlerini hukuki düzenlemeler ile gidermeye gayret göstereceğiz.
Öncelikle tarafların süre bakımından en hızlı şekilde evlilik birliğini noktalaması anlaşmalı olarak boşanmaları, diğer bir deyişle anlaşmalı boşanma davasının açılması ve neticelendirilmesiyle vukuu bulabilir. Adından da anlaşılacağı üzere eşlerin birlikte ve aynı yönde boşanma iradesine sahip olması ilk adımdır.
Anlaşmalı boşanma davası, Türk Medeni Kanunu’ nun 166. maddesinin 3. fıkrasında evlilik birliğinin temelinden sarsılması olarak düzenlenmiş ve bazı şartlara bağlanmıştır. Bu şartlar;
Tarafların anlaşmalı olarak boşanabilmesi için minimum 1 yıl evli bulunması gerekmektedir.
Taraflar anlaştıklarını iki tarafın imzasını taşıyan bir protokol ile mahkemeye, dava dosyasına sunmalıdır. Bu protokol içerisinde varsa çocukların velayeti, tazminat miktarları ve mal paylaşımı, nafaka gibi hususlarda düzenlemeler yer almalıdır.
Taraflar duruşma gününde ve saatinde mahkemede hazır bulunmalıdır. Avukatların bulunması davanın karara bağlanması için yeterli değildir. Örneğin, mahkeme iş seyahati nedeniyle yurt dışında bulunan ve duruşmaya gelemeyecek olan eşin gıyabında hüküm veremez.
Hakim kanunen re’sen düzenleme yetkisinin olduğu alanlarda hukuken tarafların üzerinde anlaştığı protokol ile bağlı değildir. Örneğin, çocuğun velayeti hususlarında karar verilirken çocuğun menfaatinin sekteye uğradığı kanısı mahkemede uyandığı takdirde hakim tarafından protokolde gerekli görülen hususlar değiştirilebilmektedir.
Tarafların her ikisi de boşanma yönünde aynı iradeye sahip olsalar dahi nafaka, tazminat, mal paylaşımı, velayet, çocukla kişisel ilişkinin tesisi gibi hususların herhangi birinde yahut tamamında uzlaşamıyorlar ise anlaşmalı olarak boşanmanın mümkün olmadığı kabul edilir. Bu durumda tarafların anlaşamadıkları hususlar davaya bakmakla görevli ve yetkili mahkeme tarafından tespit edilerek boşanma davasına çekişmeli (anlaşmasız) olarak devam edilmektedir. Dava süresi ise anlaşmalı boşanma davasına oranla uzun olabilmektedir.