Kafein merkezi sinir sistemini uyarır, yorgunluğu hafifletir, uyanık kalmayı tetikler, konsantrasyon ve odaklanmayı geliştirir.
Çoğu sağlıklı yetişkin insan için orta düzeyde kafein tüketimi 200 – 200 mg arası veya başka bir deyişle günde 2 – 4 fincan arası olmalıdır. Bu miktarlar zararlı değildir. Fakat bazı durumlar kafein tüketimini daha sınırlayabilir.
Her ne kadar orta düzeyde kafein tüketimi herhangi bir zarara yol açabilecek potansiyelde olmasa da kafeinin çok fazlası bazı istenmeyen etkilere yol açabilir. Örneğin günde 500 – 600 mg kafein tüketimi oldukça fazla bir miktar olarak kabul edilir ve ters sonuçlara neden olabilir.
Çok fazla kafein tüketiminde hangi sorunlar görülür?
Çok fazla kafein tüketimi sonucunda aşağıdaki sorunlar görülebilir.
Uykusuzluk
Asabiyet
Huzursuzluk
Mide sorunları
Kalp atımlarında hızlanma
Kas titremesi
Gerginlik
Bazı insanlar kafeine diğer insanlardan daha duyarlıdır. Kafeinin az miktarda bile tüketilmesi bu insanlarda yukarıda belirtilen sorunların yaşanmasına neden olabilir.
Düzenli olarak kafein almayan kimi insanlar kafeinin negatif etkilerine daha yatkın olabilirler. Ayrıca yapılan araştırmalar erkeklerin kafeine kadınlardan 2 kat daha fazla duyarlı olduğunu ortaya koymaktadır.
Kafein uykuyu etkiler
Çoğu yetişkin insan günde 7 – 8 saat gece uykusuna ihtiyaç duyar. Fakat kafein bu uyku süresini olumsuz etkileyebilir. Kafeinin uyku süresini olumsuz etkilediği durumda uyku yetersizliği sorunu ortaya çıkar. Uyku yoksunluğu kişinin gün içindeki performansını ve yaşam kalitesini olumsu etkiler.
Aslında kafein tüketimi ve uyku sorunları arasında bir kısır döngü vardır. İnsanlar kafeini gün içinde daha uyanık kalmak, daha uyarılmış olmak için içebilirler. Fakat gün içinde tüketilen bu kafeinler kişinin gece uykusunu olumsuz etkileme gücüne sahiptir ve kişiyi gece boyunca uyanık tutarak uykusuzluk sorununa yola açabilir.
Kafein ve alınan ilaç ve destek vitaminler
Alınan ilaçlar ve bitkisel destekler kafeinle etkileşime geçebilir. Örneğin:
Bazı antibiyotikler: Bazı antibiyotikler vücutta kafeinle etkileşime geçerek kafeinin vücutta daha uzun süreyle kalmasına neden olabilirler.
Ekinezya: Bu bitkisel destek soğuk algınlıklarına ve diğer enfeksiyonel durumlara karşı kullanılır. Fakat ekinezya kafeinin kanda toplanmasına ve kafeinin istenmeyen etkilerini artırmasına neden olabilir.
Eğer ilaç kullanıyorsanız ve gün içinde düzenli olarak çay, kahve gibi kafeinli içecekleri tüketiyorsanız, kullandığınız ilaç ve kafein etkileşimi konusunda hekiminize danışmanızda fayda vardır.
Kafein alışkanlığından kurtulma yolları
Eğer siz de gün içinde oldukça fazla kafein tüketiyorsanız ve bu alışkanlıktan kurtulmak istiyorsanız aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz.
1. İşe gün içinde gerek yemeklerden gerekse de içeceklerden ne kadar düzeyde kafein aldığınızı takip etmekle başlayın. Belki kafein tüketiminiz tahmin ettiğinizden fazla olabilir. Ürünlerin etiketlerini de inceleyebilirsiniz.
2. Gün sonunda kafeinli bir şey içmeyin veya yemeyin. Bu vücudunuzun kafeini daha düşük düzeyde kullanmasına yardımcı olacaktır.
3. Kafein içermeyen içecekleri tercih edin.
4. Çayı demleme süresini kısaltın. Çayı çok uzun süreyle demlemeyin. Bu içtiğiniz çaydaki kafein düzeyini kısar. Ya da kafein içermeyen bitkisel çaylar için.
5. Bazı ağrı giderici otc ürünleri kafein içermektedir. 1 dozda 130 mg kafein fazladır. Kafein içermeyen bir ağrı kesici otc ürünü tercih edin.