Glisemik indeks nedir?
Glisemik indeks besinler tüketildikten sonra kandaki glukoz düzeyinin kısa sürede ne kadar yükseldiğini göstermektedir. Yüksek glisemik indeksli besinler glisemik indekste yükse bir puana sahiptirler. Glisemik indekste besinler 0 – 100 arasında bir puanla değerlendirilirler. 70 ve üzeri puan alan besinler yüksek glisemik indekse sahip besinler olarak adlandırılırlar.
Neden yüksek glisemik indekse sahip besinlerden kaçınmalı?
Yüksek glisemik indekse sahip besinler kandaki şeker düzeyini hızlı bir şekilde yükseltirler. Düşük glisemik indekse sahip besinler ise kandaki şeker düzeyini derece derece artırırlar. Yüksek glisemik indekse sahip besinlerden kaçınmak diyabet ve hipoglisemi gibi sorunları kontrol etmeye yardımcı olacağı gibi aynı zamanda genel sağlık üzerinde olumlu etkiler doğurur ve kilo kontrolüne yardımcı olur.
Yüksek glisemik indeksli besinler nelerdir?
Yüksek karbonhidrat düzeyine sahip besinler yüksek glisemik indekse saip besinlerdir. Gofret, çikolata, çörek, beyaz ekmek, bazı simitler, birçok tahıl, patates, yabani havuç, mısır cipsi, alkolsüz içecekler v.b. Bakla, hurma ve karpuz da yüksek glisemik indekse sahiptir. Yüksek karbonhidrat içeren besinler kan şekeri üzerinde oldukça etkili olabilmektedir.
Kompleks karbonhidratlar ise genelde basit şekerlerden daha düşük bir glisemik indekse sahiptirler. Bir ürünün glisemik indeksinin ne olduğunu bilmek için ürünü almadan önce ürün etiketindeki glisemik indeks puanını okumak gerekir.
Yüksek glisemik indekse sahip besinlerin faydası var mı?
Yüksek glisemik indeksli besinlerin belli bir faydası da vardır. Bu besiler ağır bir egzersizden sonra vücutta boşalan karbonhidrat deposunun yerine ikame edilmesine yardımcı olurlar. Oysa glisemik indeksi düşük besinler kana yavaş yaval glukoz salarlar. Yüksek glisemik indeksli besinler kan şekeri düzeyinde daha hızlı bir yükselme sağlarlar. Bu durum genelde kan şekerinin tehlikeli bir şekilde düştüğü durumlarda oldukça faydalı olabilir ve hatta hayat kurtarıcı olabilir.
Yüksek glisemik indeksli besinlerin etkileri
Yüksek glisemik indeksli besinler farklı kişilerde farklı reaksiyonlar ortaya çıkarabilir. Bunda kişinin yaşı, insülin düzeyi, metabolizması, aktivite düzeyi, tüketilen besinin türü ve miktarı gibi birçok faktörün etkisi bulunmaktadır. Yüksek glisemik indeksli besinlere vücudun verdiği cevap ayrıca tüketilen besindeki yağ ve lif oranına göre de değişebilir. Fakat genel olarak değerlendirdiğimizde yüksek glisemik indeksli besinler kan şekerinde yükselmeye, insüline zaman içinde bir duyarlılık azalmasına ve kilo vermede zorluk yaşanmasına neden olurlar.
Yüksek glisemik indeksli besinler için risk grupları
Yüksek glisemik indekse sahip besinler konusunda özellikle diyabet ve hipoglisemi hastaları, insülin direnci yaşayan kişiler ve diyet uygulayan kişiler dikkatli olmalıdırlar. Bu kişiler yüksek glisemik indekse sahip besinlerden fazla miktarda tüketmemelidirler. Yüksek glisemik indeksli besinler vücuttaki kan şekeri ve insülin dengesini bozabilir. Ayrıca vücuttaki yağ oranını artırabilir ve özellikle sporla uğraşan kişilerde performansı düşürücü etkiler yaratabilir. Yüksek glisemik indeksli besinler bazı kişilerde ciltte akneleri de tetikleyebilir.