Orada uyuyan bir dev var. Bırakın uyusun, zira uyandığında bu dev dünyayı sarsacaktır..." Bir zamanlar Çin için böyle diyen Napolyon, düşüncelerinde yanılmadı. 2001'de Dünya Ticaret Örgütü'ne üye olan 1,3 milyar nüfuslu bu ülkeye uygulanan kotalar önümüzdeki yıl kaldırılacak. Böylece ortaya muhtemelen yeni bir ekonomik süper güç çıkacak. Bir süre sonra el attığımız her malın arkasında "Made in China" yazısıyla karşılaşmamız olası. İşin ilginç yanı bütün piyasaları istila edeceği düşünülen Çin'in de aslında büyük bir pazar oluşu. Şu anda Çin'de 500 bin yabancı şirket faaliyet gösteriyor. Türk şirketlerinin sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor ama bu sayının ileride artacağı düşünülüyor. Çin'e yatırım yapmak isteyen Türkleri neler bekliyor? Çinlilerle çalışan, Çin'i tanıyan ve bu ülkede yatırımı düşünenlere sorduk.

"Sabahlara kadar süren gece hayatı var"

Yavuz Onay (Türk-Çin İş Konseyi Başkanı)
Dil o kadar problem değil. Örf ve adetleri de bize benziyor. Önemli olan, Çinlilerle birlikte paylaşmasını bilmek. Çin'de iş yapmak istiyorsanız bir kere bir adresiniz olmalı. Avrupa'ya veya ABD'ye benzemez. İnsanların duygusallığı ön plandadır. Bu frekansı yakalamak önemli.

Oraya gidip iş yapacaksanız kurufasulye ile lahmacunu unutmanız gerekiyor. Çin yemeklerini yemek şart değil. Her köşebaşında McDonald's veya Kentucky Fried Chicken var. "Canım sıkılıyor" da diyemezsiniz çünkü sabahlara kadar süren gece hayatı var.

"Giderken yanınıza peynir alın"

İbrahim Vaner Özgür (İşadamı)

Sekiz yıl önce Çin'e gittiğimde 20 yaşındaydım. Önümüzdeki ay eşimi de yanıma alıp oraya yerleşeceğiz.

Çinceyi oraya gidince öğrendim. Aynı zamanda Hong Kongça da biliyorum. Hong Kong'da bir üniversitede tekstil pazarlaması üzerine okudum. Dil olarak çok zor değil. Yanınızdaki adama 500 veya bin dolar maaş verdiğinizde Çinceyi bilmenize bile gerek yok.

Oranın yaşamının çok farklı olduğunu düşünmüyorum. Ben böcek de yılan da kurbağa da yedim. Bunun yanında düzgün ve çok güzel yemekleri de var.

Ancak peynir yok. Buğday ürünleri çok fazla olmaz. Buradan gidenler yanında erzak götürmeli. Zaten bir süre sonra alışıyorsunuz, beyninizde sadece iş oluyor.

Aklınızda bulunsun...

Yazışmalarda asla sadece ilk isim yazılmamalı.

Tarihler yıl / ay / gün olarak yazılır.

Toplantı odasına giriş ve masaya oturuş statü ve yetki sırasına göre yapılır. En kıdemli üye odaya ilk girer yine en kıdemli kişi yüzü kapıya dönük olarak oturur.

"Personelin ofiste leğeninin ve terliğinin bulunması normal"

21 yıldır Çin'de yaşıyorum.

Ben Çince biliyorum ama Çince zor bir lisandır çünkü alfabesi yoktur.

Orada yatırım yapmak isteyen Türklerin Çince bilmesi gerekmiyor. Birçok yabancı, yerel insanlar aracılığıyla işlerini yapıyor. Ancak bu durum Çinlilerle ilişkilerinize bir mesafe koymak demek.

Çin'in gelenek göreneklerini öğrenmek çok önemli.

Çinliler tanımadıkları insana soğuktur. Ama tanıdıklarına çok sıcaktır. Çinlilerle birebir ilişki kurmak, tanışmak, yiyip içmek, pazarlık etmek çok önemlidir.

Yemekleri elbette farklı. Dünyadaki en büyük üç mutfaktan biridir. Hem size yakın hem de uzak gelecek yemeklere sahipler. Yılan kavurma, kaplumbağa haşlama gibi bazı yemekleri garip gelebilir. Ama bize yakın olan, mantıya benzeyen yemekleri de var.

Resmi bir yemeğe davet edildiyseniz size sunulan yemekleri yemeniz beklenir.

Ben de zaman içinde bu yemeklerden yedim. Örneğin yılan yedim ve oldukça lezzetliydi.

"Kadınlar için 36 numaradan büyük ayakkabı yok"
iddiası artık geçerli değil. Uzun boylu bir Çin nesli geliyor. Artık bu numaradan daha büyük ayakkabılar üretiliyor. "Küçük Çinliler" imajı yanlış.

Her takside bir çay bardağı vardır.

Bazı şirketlerde, çalışanları önce leğenle aşağı inerken, sonra ıslak saçlarıyla yukarı çıkarken görürsünüz. Birçok insan ofiste banyo yapar. Bürolarda terlik ve leğenleri görmek olağan bir görüntüdür.

Yemeklerde çubuk kullanmayı bilmek gerekiyor. Çorba en sonra içilir. Çay başta ve en sonra içilir.

Ceket iliklemek gibi saygı gösterileri yoktur. Sözlerde saygı vardır. Konuşmalarda belli olur kimin ast kimin üst olduğu...

Çinceye tercüme edilmiş kartvizit bulundurmak önemli bir puan. Kartvizitler iki elle sunulur, alınır ve alan kişi tarafından uzun süre incelenir.