buse

SİNİR SİSTEMİ VE DAVRANIŞLAR
Atın zekası önemli ölçüde beyinleşme indisine (beynin nispi ağırlığı) bağlıdır, insanda bu indis 214, atta ise yaklaşık 40’tır. Ayrıca beyin kabuğunun (korteks) gelişmesi de toynaklılarda çok önemlidir. Rinansefal (koku ve duyarlık beyni) insana göre nispet olarak daha büyüktür.
Atta duyular
At bazılarınca «dokunsal bir arp»a benzetilmiştir: gerçekten de burun delikleri, dudak bölgesi, böğürler, bol sinirlidir ve derinin kaim olmasına rağmen, örtenek olarak çok kuvvetli bir dokunma duyusuyla donanmıştır. Bacakların ucunda sinir uçlarının bolluğu toynak yoluyla merkez sinir sistemine pek çok duysal bilgi sağlanmasının kaynağıdır.





Toplumsal bir grup kurmanın temeli bir ölçüde, cinsel bağlılığa dayanır. Topluluk çok eşliliğe dayalı erkekli dişili tiptedir. Kısrak şubattan ekime kadar hemen hemen her ay kızgınlık gösterir, çünkü o zaman aydınlık iç salgı etkinliğini uyarır (hayvan 21 günlük çevrimin ilk üçte birinde, gebe kalabilir). Her çevrim boyunca dişi at, sinirli bir davranış gösterir ve sık sık işer. Erkekler kısrakta bazı don rengine karşı bireysel düşkünlük gösterirler. Çiftleşme sırasında dişi çifte atarken, erkek haşin bir davranışla dişiye aşmaya çalışır. Çiftleşme on saniyeden biraz fazla sürer. Ondan sonra aygır aşma fırsatını bulduğu kısrakları kokusundan tanır ve onları tek erkek olarak yönettiği sürüye katar. Bütün büyük vahşi at sürüleri, bir aygırla ortalama üç beş kısraktan ve taylardan oluşan bu temel grupların bir araya gelmesiyle oluşur. Dişi henüz sütten kesilmemiş, yani 4 ila 6 aylığa kadar yavruyu canla başla savunur. Alan savunması (bu alan evcil aygırlar için son derece dardır) tek erkeğin başlıca nedenidir; erkek kendi grubunun çevresinde dönecek, sonra saldıracaktır veya grubun kaçmasını sağlayacaktır.